EMDR – Terapia Przetwarzania i Odwrażliwiania za pomocą Bilateralnego Stymulowania Mózgu
Nazwa terapii pochodzi od pierwszych liter angielskiego Eye Movement Desensitization and Reprocesing EMDR, i ma związek z badaniami amerykańskiej psycholog Francine Shapiro, która zaobserwowała, że szybkie i powtarzające się ruchy gałek ocznych, wykonywane w określonym kontekście, mogą zmniejszyć intensywność niepokojących myśli i emocji. Shapiro wykorzystała swe wnioski do stworzenia metody pomagającej z założenia w łagodzeniu skutków stresu pourazowego. Późniejsze badania dowiodły, że w przypadku wielu pacjentów lepiej się sprawdzała obustronna stymulacja dźwiękiem lub dotykiem niż ruchy gałek ocznych, przez co obecnie stosuje się je w zależności od preferencji osoby przechodzącej terapię.
EMDR jest rekomendowana przez Światową Organizację Zdrowia i Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne jako jedna z dwóch najskuteczniejszych przebadanych metod leczenia traumy. Powstała w latach 80. ubiegłego wieku i od tamtej pory znacznie się rozwinęła i rozbudowała. Dzisiaj ma ona zastosowanie nie tylko w przypadku skutków traumy, lecz i w wielu innych problemach.
Jest to forma terapii szczególnie kierowana do osób, które przeżyły bolesne, traumatyczne doświadczenia i borykają się z ich psychicznymi konsekwencjami. Takie doświadczenia, ze względu na poziom stresu, który powodują, mogą prowadzić do rozregulowania układu nerwowego człowieka i niepożądanych, trudnych do kontrolowania reakcji.
Reakcje owe na poziomie emocjonalnym to często uczucie bezsilności, lęk, smutek, złość, niekiedy także wstyd. Na poziomie fizjologicznym: bezsenność, drażliwość, pobudzenie, bądź przeciwnie – apatia a czasami też dolegliwości zdrowotne bez wyraźnych przyczyn medycznych.
Do ich pojawienia się może prowadzić zarówno pojedyncze, dramatyczne przeżycie, jak i wiele pomniejszych, negatywnych wydarzeń. Terapia EMDR opiera się na założeniu, że traumatyczne doświadczenia mogą zablokować naturalny proces przetwarzania informacji przez system nerwowy. W naturalnym, adaptacyjnym procesie przetwarzania trudne doświadczenie jest bolesne, ale gdy mija jakiś czas, nabieramy dystansu i nie ma ono wpływu na nasze bieżące reakcje. Jeśli jednak takie przetwarzanie zostanie zablokowane, w naszej pamięci żywe pozostają emocje, doznania i myśli, które towarzyszyły zdarzeniu. Nie muszą być aktywne cały czas, ale gdy jakieś bieżące wydarzenie poruszy „niewygojony obszar”, aktywują się i wpływają na nasze samopoczucie.
W wyniku terapii EMDR pozbywamy się tych niechcianych reakcji, a przeszłe traumy stają się normalnymi wspomnieniami, bez wcześniejszego ładunku emocjonalnego i destrukcyjnego wpływu na teraźniejszość i przyszłość.
W pierwszej fazie terapii, nim pacjent skonfrontuje się z bolesnymi wspomnieniami, zostaje do tego bezpiecznie przygotowany: uczy się różnych sposobów łagodzenie napięcia, obniżania lęku i zwiększania poczucia bezpieczeństwa, przez co samo przechodzenie przez proces desensytyzacji i reprocesowania jest znacznie łatwiejsze i mniej nieprzyjemne.
Główną zaletą oprócz skuteczności terapii jest stosunkowo niewielka ilość koniecznych sesji. W zależności od receptywności pacjenta oraz problemu, z jakim się zmaga, często satysfakcjonujący efekt tej terapii widoczny jest nawet po kilku sesjach.